Een koperspiraal van 3-4 cm in je baarmoeder. Geen synthetische hormonen, je natuurlijke menstruatiecyclus en geen hormonale bijwerkingen. Tot wel 10 jaar beschermd tegen een zwangerschap en de dag dat je het spiraaltje eruit laat halen weer de optie om zwanger te worden. Klinkt perfect toch?

Het koperspiraaltje heeft de aandacht getrokken van menstrueerders die op zoek zijn naar een effectieve en hormoonvrije optie. Hoewel het koperspiraaltje bekend staat om zijn betrouwbaarheid, zijn er enkele belangrijke overwegingen en potentiële nadelen die je in gedachten moet houden voordat je deze keuze maakt. In deze blog gaan we dieper in op hoe een koperspiraaltje werkt, mogelijke bijwerkingen, het concept van kopervergiftiging, invloed op hormonen (want ja je koperspiraaltje heeft effect op je geslachtshormonen!) en manieren om je lichaam te ondersteunen als je kiest voor het koperspiraaltje.

Deze blog is niet bedoelt als anit-koperspiraal. Bij emVROUWerment vinden we het echter wel belangrijk om je keuzevrijheid te geven, MET de juiste voorlichting. Anticonceptie is geweldig en heeft de vrouw veel vrijheid gegeven in haar levenskeuzes, maar het is een feit dat er te weinig informatie wordt gegeven bij de anticonceptiekeuze en dat velen gebruikers pas na of tijdens gebruik achter alle mogelijke bijwerkingen en gevaren komen.

Het koperspiraaltje is ontworpen om een zwangerschap te voorkomen door geleidelijk koperionen af te geven. Dit koper heeft een verlammend effect op zaadcellen, waardoor hun vermogen om een eicel binnen te dringen wordt aangetast (fun fact: wist je dat het de eicel is die bepaald welke zaadcel ze binnen laat? In plaats van de snelste zaadcel die wint). Bovendien zorgt het koper ervoor dat het baarmoederslijmvlies verandert, waardoor het moeilijker wordt voor een bevruchte eicel om zich in de baarmoederwand te nestelen.

Hormoonvrije anticonceptie staat niet gelijk aan bijwerkingen-vrije anticonceptie. Ondanks dat het koperspiraaltje geen synthetische hormonen bevat, bevat het wel koperionen. Elke stof die je aan je lichaam toevoegt kan bijwerkingen geven.

We hebben in de vorige alinea geleerd dat de koperionen een verlammend effect heeft op zaadcellen. Maar ten minste één studie heeft aangetoond dat de koperionen uit het koperspiraaltje kunnen functioneren om sperma te onthoofden – het hoofd letterlijk scheiden van de staart van het sperma – waardoor beweeglijkheid (beweging) onmogelijk wordt. Het doet dus niet niks in je lichaam..

Veel voorkomende en bekende bijwerkingen van het koperspiraaltje zijn onder andere een intensere en langere menstruatie, meer bloedverlies en krampen tijdens de menstruatie. Ook kan het voorkomen dat de menstruaties onregelmatig worden en/of er tussentijdse bloedingen plaats vinden. Het kan tot wel een jaar duren na plaatsing voordat de heftigste menstruatieklachten afnemen. Verder kunnen er krampen rondom de ovulatie ontstaan en kan vaginale afscheiding veranderen.

Er is ook een kleine kans op perforatie van de baarmoeder, waarbij het spiraaltje in de baarmoederwand komt vast te zitten of door de baarmoederwand breekt. En schade of infecties kan veroorzaken aan andere organen. Dit gebeurt bij 1 op de 1000 menstrueerders per jaar die een spiraal (zowel koper als hormonaal) krijgen. Als je borstvoeding geeft is de kans hoger: bij 6 op de 1000 menstrueerders per jaar.

Een belangrijk aspect om in gedachten te houden is het concept van kopervergiftiging. Dit kan optreden als het lichaam actief meer koper uit het spiraaltje probeert te halen, bijvoorbeeld tijdens infecties of ontstekingen. Koper dood namelijk bacteriën en schimmels. Als er een infectie of ontsteking in je lichaam is, kan je lichaam het koperspiraaltje gebruiken om dit proberen te bestrijden. En ontstekingen, daar hebben we helaas steeds vaker last van (ook zonder het bewust door te hebben)… Het eetpatroon van de meeste in onze maatschappij, rijk aan rood vlees, vetrijke zuivelproducten, geraffineerde granen en geraffineerde koolhydraten/suikers, wordt in verband gebracht met hogere niveaus van ontstekingsindicatoren, zoals het CRP-gehalte in het bloed. Dit gecombineerd met een koperspiraaltje, kan leiden tot een onbalans van mineralen in het lichaam. Bovendien kan een hoog kopergehalte in relatie tot andere mineralen zoals ijzer en zink leiden tot kopervergiftiging.

Ook kan het zo zijn dat de koper balans in verhouding met andere mineralen zoals ijzer en zink al hoog was in jouw lichaam, bijvoorbeeld door een koperrijk voedingspatroon. Waardoor het plaatsen van een koperspiraaltje de druppel is en een overschot koper aan jouw lichaam geeft. Wat kan leiden tot kopervergiftiging of symptomen van een koperoverschot.

Mogelijke symptomen van verhoogd koper in het bloed en/of kopervergiftiging:

• Trage schildklier
• Vermoeidheid en uitputting
• Verminderde cognitieve functies (wazig, minder concentratie, geheugenproblemen, moeite om op woorden te komen etc)
• Hoofdpijnklachten, zoals regelmatig terugkerende hoofdpijn en migraine
• Stemmingswisselingen en depressieve gevoelens
• Emotionele instabiliteit
• Koude handen/voeten
• Droge huid
• Sterke craving voor zoetigheid en koolhydraten
• Paranoia en gevoel van controleverlies
• Verstoorde stofwisseling, klachten zoals constipatie
• Psychische klachten zoals depressie, suïcidale gedachtes, obsessieve gedachtes of paniekaanvallen
• Hartkloppingen en/of verhoogde hartslag
• Vaginale infecties (candida)
• Spierpijn en -krampen
• Slaapproblemen
• PMS

Er zijn helaas nog geen grootschalige studies gedaan naar kopertoxiciteit door het koperspiraaltje. Niet geheel verassend, aangezien er überhaupt weinig onderzoek is gedaan naar het menstruerende lichaam in verhouding met het niet-menstruerende lichaam. Er is wel een onderzoek gedaan naar kopervergiftiging onder vrouwen met een reeds bestaande aandoening zoals de ziekte van Wilson, leverziekte, hepatitis, bloedarmoede, schildklierproblemen, leukemie, lymfoom en/of reumatoïde artritis met aangetoond bewijs van de stemmingsveranderende effecten (vaak toegeschreven aan kopertoxiciteit) van het koperspiraal spiraaltje.

Hoewel het koperspiraaltje geen synthetische hormonen bevat, zoals hormonale anticonceptievormen, kunnen koperionen wel indirect effect hebben op je natuurlijke hormonen. Studies hebben aangetoond dat koperionen de progesteronreceptoren kunnen beïnvloeden en de werking van bepaalde hormonen kunnen remmen. Bovendien kunnen koperionen de oestrogeenopname verhogen, wat een complexe interactie kan veroorzaken in het hormonale systeem. Daarnaast heeft koper invloed op de schildklier, een orgaan in de hals met invloed op onder andere de aanmaak en regulatie van geslachtshormonen.

Oke en wat betekent dat in simpele woorden? Het koperspiraaltje kan een disbalans veroorzaken in je oestrogeen-progesteron balans. De twee geslachtshormoon-hoofdrolspelers van je menstruatiecyclus. Dit kan er voor zorgen dat je, net zoals bij hormonale anticonceptie, hormonale klachten van ervaren. Zoals:

• Vermoeidheid
• Stemmingswisselingen
• Zenuwachtig of opgejaagd gevoel
• Vocht vasthouden
• Gevoelige of pijnlijke borsten (vooral rondom menstruatie)
• Hoofdpijn en/of migraine
• Endometriose
• Cysten in borsten en/of op eierstokken
• Angst- en/of paniekaanvallen
• Vet vasthouden rondom buik, heupen en dijen
• PMS klachten
• Gewichtstoename
• Vaginale schimmelinfecties
• Traag werkende schildklier
• Koude handen en voeten (vaak te maken met schildklier)
• Haaruitval
• Slapeloosheid
• Laag libido
• Weinig vaginale afscheiding
• Droogte in het lichaam (droge huid, mond, ogen, vaak dorst)
• (Veelvoorkomende) Blaasontstekingen
• Onregelmatige of uitblijvende ovulatie en daarmee menstruatie
• Opvliegers
• Depressieve klachten
• Slechte concentratie

Veel van deze klachten komen overeen met de symptomen die je kan ervaren bij een koperoverschot, hierdoor is het soms lastig te onderscheiden wat de precieze oorzaak is. Mede omdat een disbalans in oestrogeen en progesteron en een koperdisbalans elkaar ook beïnvloeden. Een beetje een kip en ei discussie, maar dan hormoon en mineraal disbalans discussie.

Het belangrijkste is te weten hoe je een hormonale of mineraal disbalans kan verhelpen, zodat klachten kunnen afnemen. Hierover leer ik je alles in de online cursus Cyclisch Leven. Of je nou kiest voor een koperspiraaltje (houden), juist laten verwijderen of een andere vorm van anticonceptie. In deze cursus leer je alles over jouw lichaam, je hormonen, de verschillende fases van je cyclus, anticonceptie, hormonale klachten en hoe je je lichaam hormonaal kan ondersteunen. Al 350+ deelnemers gingen je voor, klik HIER.

Elke vorm van anticonceptie heeft haar nadelen en mogelijke bijwerkingen, zo ook het koperspiraaltje. Het kan zijn dat je na het lezen van deze blog nog steeds kiest voor een koperspiraaltje omdat deze het beste past bij jouw individuele situatie. Als je hebt gekozen voor het koperspiraaltje, is het belangrijk om je lichaam optimaal te ondersteunen. Het belangrijkste is om je lichaam zowel hormonaal als mineraal te ondersteunen. Bijvoorbeeld de koper-zink balans in balans te houden door het eten van zinkrijke voeding. Wil je precies leren hoe je je lichaam kan ondersteunen terwijl je een koperspiraaltje hebt, om zo koperoverschot en/of een hormonale disbalans te voorkomen? Meld je dan aan voor de online cursus Cyclisch Leven.

In conclusie, hoewel het koperspiraaltje een aantrekkelijke optie kan zijn voor vrouwen die op zoek zijn naar hormoonvrije anticonceptie, is het van vitaal belang om de mogelijke nadelen en bijwerkingen te begrijpen. Kopervergiftiging en indirecte hormonale effecten zijn zaken die serieus genomen moeten worden. Het ondersteunen van je lichaam en het nauwlettend volgen van veranderingen is van groot belang als je kiest voor het koperspiraaltje als jouw anticonceptiemethode. Het is hierbij belangrijk te snappen hoe jouw hormonen, je cyclus en een gezonde mineraalbalans werkt. Zoals je leert in de online cursus Cyclisch Leven. Onthoud dat elke persoon uniek is, en dat een weloverwogen keuze gebaseerd moet zijn op jouw individuele gezondheid en behoeften.